Interview Seizoenarbeider Iris Bennink & Krispijn van den Dries

De coronacrisis stelde iedereen in de voedselketen, van de boeren aan het begin tot de horeca- en festivalwerkers aan het eind, voor een enorme uitdaging. De eerste zat zonder werkers en de laatste zonder werk. De Seizoenarbeiders willen van deze twee grote uitdagingen één oplossing creëren. In deze serie interviews stellen we aan je voor wie de Seizoenarbeiders zijn en ontdekken we waar hun stadse voedselperspectief en het werken op het boerenland samenkomen.

Deze week: Seizoenarbeider Iris aan het werk bij akkerbouwbedrijf Bioromeo in de Noordoostpolder.

De Seizoenarbeider:

Iris Bennink is Grafisch Vormgever maar vanwege de Coronacrisis, met als gevolg de culturelesector die instortte, heeft zij afgelopen jaar in het ziekenhuis gewerkt. Tot De Seizoensarbeiders op haar pad kwamen.

De boer:

Krispijn van den Dries heeft een biologisch akkerbouwbedrijf van 70 hectare in de Noordoostpolder. Samen met zijn vader en een derde compagnon teelt en verwerkt hij onder meer pootaardappelen, regenboogwortelen, bietjes, koolrabi, zilveruitjes, rustgewassen als luzerne en graan, en witte kool voor de zuurkool. Krispijn z’n opa was in 1949 de eerste boer op dit stuk grond, in 1990 vond de omschakeling naar biologisch plaats en sinds 2011 is Krispijn actief betrokken in het bedrijf.

Het werk van de dag:

Aan de lopende band wortels van de koolrabi snijden, die later verwerkt zullen worden tot onder andere biologische babyvoeding.

De Seizoenarbeider.

Iris: ‘Ik werkte afgelopen jaar in het ziekenhuis aan een tijdelijke opdracht en mijn contract verliep op 1 juli. Er was sprake van een mogelijke vervolgopdracht, maar het idee van de rest van de zomer binnen achter een beeldscherm zitten werd ik een beetje kriegelig van. Dus in mijn laatste week daar zat ik online te zoeken naar meer fysiek werk in de buitenlucht, en toen kwam ik De Seizoenarbeiders tegen. Ik heb gelijk gemaild, kreeg een intakegesprek en daarna kon ik al vrij snel beginnen!’

‘Ik heb heel veel verschillend werk gedaan hier in de afgelopen weken. We hebben een aantal weken veel onkruid gewied, schoffelend, lopend er tussen uit plukkend, of liggend op een wiedbed. Vooral veel tussen de zilveruitjes, regenboogpenen en kool. Daarnaast hebben we plantjes geplant, in de schuur wortels ‘gelezen’, oftewel uitsorteren en daarna verpakken voor de verkoop.’

‘Het leukste werk tot nu toe vond ik het planten. Je zit dan achterop zo’n hele grote tractor met z’n zessen op een rij, op een hoog tempo plantjes in een ronddraaiende machine te gooien. Dan zie je zo’n groot veld aan je voorbij trekken dat langzaam helemaal ingezaaid staat, dat is heel gaaf om te zien!’

‘Het onkruid wieden op het wiedbed daar was ik op den duur wel echt klaar mee, haha. Je ligt acht uur lang op je buik, op zo’n soort massagebed en dat klinkt heel lekker en ontspannen, maar als je dat een paar dagen achter elkaar doet is het best wel intensief voor je lichaam.’

‘Ik kom uit Amsterdam en woon in Utrecht en daar is niet snel een boerderij van deze grootte te bekennen. De grap werd ook wel gemaakt toen ik hier kwam werken: ‘Daar is het meisje uit de Randstad, die zal wel niet weten hoe een koe er in het echt uit ziet!’. Dat valt natuurlijk wel mee, maar in zes weken tijd heb ik wel ontzettend veel geleerd. Het proces van de verschillende gewassen, wat er allemaal bij komt kijken om die te laten groeien en te onderhouden, en hoe ze die producten vervolgens aan de man brengen.’

‘Ik vind dat veel meer mensen dit werk zouden moeten doen. Het is natuurlijk veel beter en leuker als je snapt waar je voedsel vandaan komt en daarnaast is het fysieke werk in de buitenlucht echt heel goed voor een mens! Voor het werken bij Bioromeo had ik geen goed beeld van hoe de (biologische) gewassen die verbouwd worden van begin tot eind verwerkt werden. Inmiddels kijk ik met een hele nieuwe blik naar een potje biologische zilveruitjes omdat ik weet hoeveel bloed, zweet en tranen ik daar ingestopt heb!’

‘Ik blijf sowieso de maand september hier nog werken, daarna is het meeste werk voor ons waarschijnlijk gedaan. Ik ben nu aan het kijken of ik in oktober ergens anders aan de slag kan, wellicht fruit plukken in Zuid-Europa. Dat buiten werken bevalt me echt heel goed dus dat wil ik graag blijven doen!’

De boer.

Krispijn: ‘Vandaag zijn we vooral bezig met de oogst van de koolrabi. Dat gebeurt met een bietenrooier. Die machine laat dan nog een worteltje zitten die er met de hand afgesneden moet worden, op verzoek van de afnemer. Dat is werk dat – zover ik weet – nog niet goed machinaal gedaan kan worden, en dus heb je daar mensen voor nodig.’

‘De afgelopen tien jaar is de hoeveelheid mensen die we hier aan het werk hebben flink toegenomen, vooral omdat we een deel van de verwerking en handel zelf zijn gaan doen. Ik vind het belangrijk om de hele keten zo goed mogelijk te kennen en te begrijpen. Neem bijvoorbeeld deze koolrabi. Ik ken nu alleen de eerstvolgende schakel in de keten, de handelaar. Ik weet wie de verwerker is maar dat is het ook. Nog nooit ontmoet. Als ik de rest van de keten beter begrijp, ken ik alle kwaliteitsvraagstukken en kunnen we samenwerken aan efficiëntie en minder voedselverspilling. Misschien komen we er wel achter dat dat worteltje van de koolrabi er helemaal niet af hoeft. Vergelijkbare dingen zijn wel voorgekomen in het verleden. Inmiddels leveren we gelukkig al een goed deel van onze productie in de korte, transparante keten.’

‘Sinds dit jaar werken we met de Seizoenarbeiders. In het voorjaar kwamen we lastig aan personeel, zowel lokale mensen als via uitzendbureaus. Veel Oost Europese uitzendkrachten zijn vorig jaar terug naar huis gegaan en niet teruggekomen, dat heeft een enorm tekort opgeleverd. Daarnaast werken we in de zomer veel met lokale schooljeugd, maar die kwam ook veel minder, mogelijk omdat de vraag naar medewerkers in de horeca nu ook erg groot is.’

‘De vraag om arbeidskrachten die het intensieve werk op het land willen doen is momenteel overal erg groot, dus vooral in zo’n plattelandsregio wordt er van alle kanten aan die mensen getrokken. Ik hoor dan bijvoorbeeld van een lokaal uitzendbureau dat ze deze week in deze regio negentig mensen te kort komen. En dat is dan nog maar één bureau.’

‘Zo’n tekort is voor ons een grote uitdaging, met name op de klussen waar je voor korte tijd veel mensen nodig hebt. Vorig jaar hadden we personeel dat hier op het bedrijf kwam, zag welk zwaar werk te wachten stond en gelijk weer vertrok. Zware kolen van vijf tot zeven kilo snijden is ook niet niks. Dus wij moesten zelf zestig ton kool snijden. Zo’n fabriek wacht niet, je moet op tijd leveren. Dat is keihard doorwerken met het vaste personeel dat we hebben, en dan krijg je het net op tijd af. En dan is iedereen kapot. Inmiddels oogsten we de kool machinaal, en dat is veel minder stressvol.’

‘Als ik eerlijk ben zijn we dus met de Seizoenarbeiders begonnen omdat we momenteel uit alle mogelijke hoeken personeel aan nemen. Het bevalt gelukkig ook uitstekend. Het zijn gezellige mensen die hard willen werken. Ze vinden het leuk om samen te werken en het bedrijf te leren kennen. Dat is extra leuk met mensen als Iris, die wat langer blijven werken. Dan leer je elkaar een beetje kennen, drink je nog eens een borrel op vrijdag. Dat geldt overigens ook voor de Oost Europese medewerkers die hier vaker terugkomen.’

Geschreven door Maarten Kuiper – Foodchaintraveler
Foto’s door Kester Scholten – Troubaboer